تغییرات سرمایه در شرکت های تعاونی

سرمایه در شرکت های تعاونی متغیر و نامحدود است و می توان با فروش سهام به اعضای شرکت و یا قبول اعضای جدید به میزان سرمایه افزوده و یا بازپرداخت بهای سهام اعضاء سرمایه شرکت را کاهش داد، افزایش و یا کاهش بایستی با رعایت مفاد اساسنامه مورد عمل، کلیه قوانین و مقررات مربوطه و تصویب مجمع عمومی صورت گیرد:

1- افزایش سرمایه

الف - صدور سهام جدید

سرمایه شرکت را می توان از طریق صدور سهام جدید افزایش داد، شرکت می تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی بفروشد و یا این که مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی به عنوان اضافه ارزش سهم از خریداران دریافت کند ( مبلغ اسمی سهام + اضافه ارزش سهم----- به اختصار ------ ارزش روز سهم نامیده می شود) تادیه مبلغ سهام از محل سود تقسیم نشده و یا یک دوم اندوخته ( استفاده از یک دوم اندوخته قانونی بایستی با رعایت دستورالعمل مربوطه صورت گیرد. ( بخش نامه شماره 5.4876 مورخ یکم مرداد ماه یک هزار و سیصد و هفتاد و پنج (1/5/1375) معاون امور تعاونی ها) قانونی امکان پذیر می باشد در این صورت واگذاری سهام جدید به اعضاء به نسبت سهامی که مالکند خواهد بود.

ب- افزایش ارزش اسمی سهام

افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود در صورتی که برای صاحبان سهام ایجاد تعهد کند ممکن نخواهد بود مگر آنکه کلیه صاحبان سهام با آن موافق باشند . در این صورت افزایش سرمایه باید نقداً پرداخت شود.

توضیح این که تصمیم گیری در این خصوص از اختیارات مجمع عمومی فوق العاده می باشد که بایستی با حضور تمامی اعضاء تشکیل و با رای مثبت آنان به تصویب برسد.

2- کاهش سرمایه

کاهش سرمایه در شرکت های تعاونی به دو صورت انجام می گیرد:

الف- خروج عضو

در صورت لغو عضویت به سبب استعفاء، اخراج، فوت وجه سهام عضو خارج شده به میزان (با توجه با به اصلاح قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در مهر ماه سال یک هزار و سیصد و هفتاد و هفت (1377) و اصلاح ماده پانزده (15) قانون - سهم و کلیه حقوق و مطالبات عضو برابر مقررات اساسنامه و قرارداد منعقده محاسبه می گردد لذا چنانچه روش دیگری به جز محاسبه ارزش روز سهام دراساسنامه قید شده باشد - مبنای محاسبه روش تعیین شده در اساسنامه خواهد بود) ارزش روز سهام محاسبه و به دیون تعاونی تبدیل می گردد. پس از کسر مالیات متعلقه و بدهی وی به تعاونی باقیمانده به او یا ورثه اش پرداخت خواهد شد.

در صورت اعتراض عضو یا ورثه وی نسبت به ارزش روز محاسبه شده سهام آنان می توانند موضوع را جهت داوری به اتاق تعاون شهرستان یا استان ذیربط ارجاع و یا از طریق محاکم قضایی و با استفاده از کارشناس رسمی دادگستری نسبت به تقویم ارزش روز سهام اقدام نمایند.

ب- کاهش ارزش سهام

اگر بر اثر زیان های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود با تصویب مجمع عمومی فوق العاده سرمایه شرکت به مبلغ سرمایه موجود کاهش می یابد. در این صورت رعایت تساوی حقوق صاحبان سهام الزامی است.

3- وظایف هیات مدیره و بازرسان

هیات مدیره شرکت های تعاونی موظفند تغییرات سرمایه در شرکت را مورد رسیدگی قرار داده و ضمن درج موضوع در دستور کار مجمع عمومی پیشنهادات خود را مستند به گزارش ارزیابی به شرح زیر به مجمع عمومی ارایه دهند .( نسخه ای از گزارش هیات مدیره به همراه گزارش هیات ارزیاب بایستی حداقل یک ماه قبل از برگزاری مجمع عمومی به بازرسان شرکت و وزارت تعاون تسلیم گردد درصورت پیشنهاد کاهش ارزش سهام این مدت حداقل چهل و پنج (45) روز می باشد. بازرسان و وزارت تعاون موظفند نظر خود را حداقل یک هفته قبل از برگزاری مجمع، به شرکت اطلاع دهند.)

- میزان افزایش یا کاهش در سرمایه.

- نحوه فروش سهام جدید.

- ارزش روز هر سهم. (ارزش روز هر سهم توسط هیات ارزیاب منتخب هیات مدیره برآورد و کتباً با ذکر مستندات به هیات مدیره تسلیم می گردد، هیات مدیره می تواند درسنوات بعد با توجه به وضعیت مالی شرکت و سایر عوامل موثر ارزش روز را راساً به مجمع عمومی پیشنهاد نماید)

گزارش بازرس یا بازرسان باید شامل اظهار نظر درباره پیشنهادات هیات مدیره، عوامل و جهات مورد رسیدگی و توجیهات عنوان شده باشد.

4- مجمع عمومی

مجمع عمومی پس از استماع گزارش هیات مدیره و بازرسان شرکت و وزارت تعاون، در صورتی که اظهار نظر کرده باشد در موارد ذیل اتخاذ تصمیم می کند:

- تصویب میزان افزایش یا کاهش در سرمایه شرکت.

- نحوه فروش سهام جدید.

- دادن ماموریت به هیات مدیره جهت ابطال سهام اعضاء خارج شده و پرداخت ارزش روز سهام آنان.

- تصویب ارزش روز هر سهم برای دوره مالی آینده.

- تصویب تغییرات سرمایه در دوره مالی گذشته. (1- در صورت انتقال سهام اعضاء به یکدیگر ( با موافقت هیات مدیره) و یا افراد جدید ثبتی در دفاتر قانونی ( روزنامه و کل ) صورت نمی گیرد و مشخصات عضو جدید در دفتر سهام درج می گردد.

2-انتقال سهام اعضاء شرکت به هیات مدیره و بازرسان و اقرباء طبقه اول آنان بایستی پس از اخذ موافقت ادارات کل تعاون (دفاتر ستادی ذیربط در مورد تعاونی های فرا استانی ) صورت گیرد.)

5- ارزیابی سهام در شرکت های تعاونی

ارزش روز هر سهم در شرکت های تعاونی عبارت است از حاصل مابه التفاوت داراییهای تجدید ارزیابی شده و بدهی ها، تقسیم بر تعداد سهام شرکت. نحوه ارزیابی و ثبت تغییرات به شرح زیر می باشد:

الف- ارزیابی داراییها و بدهی ها:

1- داراییها

1-1- موجودی نقد ریالی اوراق بهادار، سپرده بانکی به ارزش دفتری و با احتساب سود متعلقه، وجوه ارزی به نرخ قابل تسعیر اعلام شده توسط بانک مرکزی.

2-1- حساب ها و اسناد دریافتنی، پیش پرداخت ها متکی به جدول سنی با در نظر گرفتن ذخیره مطالبات مشکوک الوصول به ارزش دفتری.

3-1- موجودی کالا با در نظر گرفتن ذخیره کاهش ارزش موجودی (اقلام ضایعاتی) به ارزش دفتری، در صورت تفاوت فاحش (بیش از بیست درصد(20%)) بین ارزش دفتری و ارزش روز، ملاک محاسبه ارزش روز خواهد بود.

4-1- سفارشات مواد و کالا بر اساس مخارج انجام شده.

5-1- سرمایه گذاری ها

- سهام سایر شرکت ها و موسسات در صورت قیمت گذاری در بورس به قیمت بازار در غیر این صورت بر اساس کارشناسی قیمت روز.

- سایر مشارکت ها بر اساس ارزیابی قیمت روز در صورتی که امکان محاسبه ارزش روز وجود نداشته باشد ملاک ارزش ویژه مذکور در آخرین صورت های مالی شرکت های مزبور می باشد.

6-1- زمین، ساختمان، تاسیسات، ماشین آلات، اثاثه اداری، وسایط نقلیه به قیمت قابل تبدیل به نقد در زمان ارزیابی (با فرض تداوم فعالیت و با رعایت اصل احتیاط و پیش بینی مالیات و هزینه ها تبدیل با فرض انجام معامله)

7-1- سایر داراییها از قبیل امتیاز آب، برق، تلفن، گاز، به قیمت روز و سایر امتیازات و سرقفلی و علایم تجاری به قیمت قابل تبدیل به نقد (با رعایت اصل احتیاط و پیش بینی مالیات و هزینه های تبدیل با فرض انجام معامله)

2- ارزیابی بدهی ها:

1-2- حساب های پرداختنی، پیش دریافت ها، وام ها (با احتساب کارمزد متعلقه تا زمان ارزیابی) به قیمت دفتری.

2-2- محاسبه ذخیره مالیات سوابق مالیاتی شرکت در سه (3) سال ماقبل زمان ارزیابی (مالیات ابرازی، تشخیصی، قطعی) می تواند ملاک محاسبه قرار گیرد.

3-2- محاسبه ذخیره سنوات خدمت کارکنان معادل متوسط مقرر در قانون کار در ازای سال های خدمت آنان.

4-2- محاسبه ذخیره قانونی وضع شده قبل از تطبیق اساسنامه با قانون تعاون (مصوب سال یک هزار و سیصد و هفتاد(1370) ) و سود تقسیم نشده سنوات قبل به قیمت دفتری.

توضیح- ارزش افزوده حاصل از تجدید ارزیابی داراییهای ثابت و نامشهود ابتیاع شده قبل از تطبیق اساسنامه شرکت با قانون تعاون (مصوب سال یک هزار و سی صد و هفتاد(1370)) در صورتی که خارج از حدود عملیات جاری آنان باشد به عنوان ذخیره قانونی محسوب می گردد.

ب- ثبت تغییرات در دفاتر قانونی

1- هیچ گونه ثبتی در خصوص تجدید ارزیابی انجام شده در دفاتر قانونی شرکت صورت نمی گیرد.

2- مابه التفاوت ارزش اضافه سهام دریافتی و پرداختی به حساب اعضاء بابت تجدید ارزیابی منتقل می شود.

توضیح: با توجه به عدم محدودیت ورود و خروج عضو در تعاونی ها به لحاظ رعایت اصل احتیاط و اصل تداوم فعالیت مانده بستانکار حساب اعضاء بابت تجدید ارزیابی ماهیت اندوخته دارد.

3- در صورت فروش سهام بیش از مبلغ اسمی و دریافت وجه حساب بانک معادل ارزش روز سهام خریداری بدهکار حساب سرمایه معادل ارزش اسمی سهام و حساب اعضاء بابت تجدید ارزیابی معادل ارزش اضافه بستانکار می شود.